Chuaån möïc soá 01
chuaån möïc chung
(Ban haønh vaø coâng boá theo Quyeát ñònh soá 165/2002/QÑ-BTC
ngaøy 31 thaùng 12 naêm 2002 cuûa Boä tröôûng Boä Taøi chính)
Quy ñònh chung
01. Muïc ñích cuûa chuaån möïc naøy laø quy ñònh vaø höôùng daãn caùc nguyeân taéc vaø yeâu caàu keá toaùn cô baûn, caùc yeáu toá vaø ghi nhaän caùc yeáu toá cuûa baùo caùo taøi chính cuûa doanh nghieäp, nhaèm:
a/ Laøm cô sôû xaây döïng vaø hoaøn thieän caùc chuaån möïc keá toaùn vaø cheá ñoä keá toaùn cuï theå theo khuoân maãu thoáng nhaát;
b/ Giuùp cho doanh nghieäp ghi cheùp keá toaùn vaø laäp baùo caùo taøi chính theo caùc chuaån möïc keá toaùn vaø cheá ñoä keá toaùn ñaõ ban haønh moät caùch thoáng nhaát vaø xöû lyù caùc vaán ñeà chöa ñöôïc quy ñònh cuï theå nhaèm ñaûm baûo cho caùc thoâng tin treân baùo caùo taøi chính phaûn aùnh trung thöïc vaø hôïp lyù;
c/ Giuùp cho kieåm toaùn vieân vaø ngöôøi kieåm tra keá toaùn ñöa ra yù kieán veà söï phuø hôïp cuûa baùo caùo taøi chính vôùi chuaån möïc keá toaùn vaø cheá ñoä keá toaùn;
d/ Giuùp cho ngöôøi söû duïng baùo caùo taøi chính hieåu vaø ñaùnh giaù thoâng tin taøi chính ñöôïc laäp phuø hôïp vôùi caùc chuaån möïc keá toaùn vaø cheá ñoä keá toaùn.
02. Caùc nguyeân taéc, yeâu caàu keá toaùn cô baûn vaø caùc yeáu toá cuûa baùo caùo taøi chính quy ñònh trong chuaån möïc naøy ñöôïc quy ñònh cuï theå trong töøng chuaån möïc keá toaùn, phaûi ñöôïc aùp duïng ñoái vôùi moïi doanh nghieäp thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá trong phaïm vi caû nöôùc.
Chuaån möïc naøy khoâng thay theá caùc chuaån möïc keá toaùn cuï theå. Khi thöïc hieän thì caên cöù vaøo chuaån möïc keá toaùn cuï theå. Tröôøng hôïp chuaån möïc keá toaùn cuï theå chöa quy ñònh thì thöïc hieän theo Chuaån möïc chung.
Noäi dung chuaån möïc
Caùc nguyeân taéc keá toaùn cô baûn
Cô sôû doàn tích
03. Moïi nghieäp vuï kinh teá, taøi chính cuûa doanh nghieäp lieân quan ñeán taøi saûn, nôï phaûi traû, nguoàn voán chuû sôû höõu, doanh thu, chi phí phaûi ñöôïc ghi soå keá toaùn vaøo thôøi ñieåm phaùt sinh, khoâng caên cöù vaøo thôøi ñieåm thöïc teá thu hoaëc thöïc teá chi tieàn hoaëc töông ñöông tieàn. Baùo caùo taøi chính laäp treân cô sôû doàn tích phaûn aûnh tình hình taøi chính cuûa doanh nghieäp trong quaù khöù, hieän taïi vaø töông lai.
Hoaït ñoäng lieân tuïc
04. Baùo caùo taøi chính phaûi ñöôïc laäp treân cô sôû giaû ñònh laø doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng lieân tuïc vaø seõ tieáp tuïc hoaït ñoäng kinh doanh bình thöôøng trong töông lai gaàn, nghóa laø doanh nghieäp khoâng coù yù ñònh cuõng nhö khoâng buoäc phaûi ngöøng hoaït ñoäng hoaëc phaûi thu heïp ñaùng keå quy moâ hoaït ñoäng cuûa mình. Tröôøng hôïp thöïc teá khaùc vôùi giaû ñònh hoaït ñoäng lieân tuïc thì baùo caùo taøi chính phaûi laäp treân moät cô sôû khaùc vaø phaûi giaûi thích cô sôû ñaõ söû duïng ñeå laäp baùo caùo taøi chính.
Giaù goác
05. Taøi saûn phaûi ñöôïc ghi nhaän theo giaù goác. Giaù goác cuûa taøi saûn ñöôïc tính theo soá tieàn hoaëc khoaûn töông ñöông tieàn ñaõ traû, phaûi traû hoaëc tính theo giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn ñoù vaøo thôøi ñieåm taøi saûn ñöôïc ghi nhaän. Giaù goác cuûa taøi saûn khoâng ñöôïc thay ñoåi tröø khi coù quy ñònh khaùc trong chuaån möïc keá toaùn cuï theå.
Phuø hôïp
06. Vieäc ghi nhaän doanh thu vaø chi phí phaûi phuø hôïp vôùi nhau. Khi ghi nhaän moät khoaûn doanh thu thì phaûi ghi nhaän moät khoaûn chi phí töông öùng coù lieân quan ñeán vieäc taïo ra doanh thu ñoù. Chi phí töông öùng vôùi doanh thu goàm chi phí cuûa kyø taïo ra doanh thu vaø chi phí cuûa caùc kyø tröôùc hoaëc chi phí phaûi traû nhöng lieân quan ñeán doanh thu cuûa kyø ñoù.
Nhaát quaùn
07. Caùc chính saùch vaø phöông phaùp keá toaùn doanh nghieäp ñaõ choïn phaûi ñöôïc aùp duïng thoáng nhaát ít nhaát trong moät kyø keá toaùn naêm. Tröôøng hôïp coù thay ñoåi chính saùch vaø phöông phaùp keá toaùn ñaõ choïn thì phaûi giaûi trình lyù do vaø aûnh höôûng cuûa söï thay ñoåi ñoù trong phaàn thuyeát minh baùo caùo taøi chính.
Thaän troïng
08. Thaän troïng laø vieäc xem xeùt, caân nhaéc, phaùn ñoaùn caàn thieát ñeå laäp caùc öôùc tính keá toaùn trong caùc ñieàu kieän khoâng chaéc chaén. Nguyeân taéc thaän troïng ñoøi hoûi:
a/ Phaûi laäp caùc khoaûn döï phoøng nhöng khoâng laäp quaù lôùn;
b/ Khoâng ñaùnh giaù cao hôn giaù trò cuûa caùc taøi saûn vaø caùc khoaûn thu nhaäp;
c/ Khoâng ñaùnh giaù thaáp hôn giaù trò cuûa caùc khoaûn nôï phaûi traû vaø chi phí;
d/ Doanh thu vaø thu nhaäp chæ ñöôïc ghi nhaän khi coù baèng chöùng chaéc chaén veà khaû naêng thu ñöôïc lôïi ích kinh teá, coøn chi phí phaûi ñöôïc ghi nhaän khi coù baèng chöùng veà khaû naêng phaùt sinh chi phí.
Troïng yeáu
09. Thoâng tin ñöôïc coi laø troïng yeáu trong tröôøng hôïp neáu thieáu thoâng tin hoaëc thieáu chính xaùc cuûa thoâng tin ñoù coù theå laøm sai leäch ñaùng keå baùo caùo taøi chính, laøm aûnh höôûng ñeán quyeát ñònh kinh teá cuûa ngöôøi söû duïng baùo caùo taøi chính. Tính troïng yeáu phuï thuoäc vaøo ñoä lôùn vaø tính chaát cuûa thoâng tin hoaëc caùc sai soùt ñöôïc ñaùnh giaù trong hoaøn caûnh cuï theå. Tính troïng yeáu cuûa thoâng tin phaûi ñöôïc xem xeùt treân caû phöông dieän ñònh löôïng vaø ñònh tính.
caùc yeâu caàu cô baûn ñoái vôùi keá toaùn
Trung thöïc
10. Caùc thoâng tin vaø soá lieäu keá toaùn phaûi ñöôïc ghi cheùp vaø baùo caùo treân cô sôû caùc baèng chöùng ñaày ñuû, khaùch quan vaø ñuùng vôùi thöïc teá veà hieän traïng, baûn chaát noäi dung vaø giaù trò cuûa nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh.
Khaùch quan
11. Caùc thoâng tin vaø soá lieäu keá toaùn phaûi ñöôïc ghi cheùp vaø baùo caùo ñuùng vôùi thöïc teá, khoâng bò xuyeân taïc, khoâng bò boùp meùo.
Ñaày ñuû
12. Moïi nghieäp vuï kinh teá, taøi chính phaùt sinh lieân quan ñeán kyø keá toaùn phaûi ñöôïc ghi cheùp vaø baùo caùo ñaày ñuû, khoâng bò boû soùt.
Kòp thôøi
13. Caùc thoâng tin vaø soá lieäu keá toaùn phaûi ñöôïc ghi cheùp vaø baùo caùo kòp thôøi, ñuùng hoaëc tröôùc thôøi haïn quy ñònh, khoâng ñöôïc chaäm treã.
Deã hieåu
14. Caùc thoâng tin vaø soá lieäu keá toaùn trình baøy trong baùo caùo taøi chính phaûi roõ raøng, deã hieåu ñoái vôùi ngöôøi söû duïng. Ngöôøi söû duïng ôû ñaây ñöôïc hieåu laø ngöôøi coù hieåu bieát veà kinh doanh, veà kinh teá, taøi chính, keá toaùn ôû möùc trung bình. Thoâng tin veà nhöõng vaán ñeà phöùc taïp trong baùo caùo taøi chính phaûi ñöôïc giaûi trình trong phaàn thuyeát minh.
Coù theå so saùnh
15. Caùc thoâng tin vaø soá lieäu keá toaùn giöõa caùc kyø keá toaùn trong moät doanh nghieäp vaø giöõa caùc doanh nghieäp chæ coù theå so saùnh ñöôïc khi tính toaùn vaø trình baøy nhaát quaùn. Tröôøng hôïp khoâng nhaát quaùn thì phaûi giaûi trình trong phaàn thuyeát minh ñeå ngöôøi söû duïng baùo caùo taøi chính coù theå so saùnh thoâng tin giöõa caùc kyø keá toaùn, giöõa caùc doanh nghieäp hoaëc giöõa thoâng tin thöïc hieän vôùi thoâng tin döï toaùn, keá hoaïch.
16. Yeâu caàu keá toaùn quy ñònh taïi caùc Ñoaïn 10, 11, 12, 13, 14, 15 noùi treân phaûi ñöôïc thöïc hieän ñoàng thôøi. Ví duï: Yeâu caàu trung thöïc ñaõ bao haøm yeâu caàu khaùch quan; yeâu caàu kòp thôøi nhöng phaûi ñaày ñuû, deã hieåu vaø coù theå so saùnh ñöôïc.
Caùc yeáu toá cuûa baùo caùo taøi chính
17. Baùo caùo taøi chính phaûn aûnh tình hình taøi chính cuûa doanh nghieäp baèng caùch toång hôïp caùc nghieäp vuï kinh teá, taøi chính coù cuøng tính chaát kinh teá thaønh caùc yeáu toá cuûa baùo caùo taøi chính. Caùc yeáu toá lieân quan tröïc tieáp ñeán vieäc xaùc ñònh tình hình taøi chính trong Baûng caân ñoái keá toaùn laø Taøi saûn, Nôï phaûi traû vaø Voán chuû sôû höõu. Caùc yeáu toá lieân quan tröïc tieáp ñeán ñaùnh giaù tình hình vaø keát quaû kinh doanh trong Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh laø Doanh thu, thu nhaäp khaùc, Chi phí vaø Keát quaû kinh doanh.
Tình hình taøi chính
18. Caùc yeáu toá coù lieân quan tröïc tieáp tôùi vieäc xaùc ñònh vaø ñaùnh giaù tình hình taøi chính laø Taøi saûn, Nôï phaûi traû vaø Voán chuû sôû höõu. Nhöõng yeáu toá naøy ñöôïc ñònh nghóa nhö sau:
a/ Taøi saûn: Laø nguoàn löïc do doanh nghieäp kieåm soaùt vaø coù theå thu ñöôïc lôïi ích kinh teá trong töông lai.
b/ Nôï phaûi traû: Laø nghóa vuï hieän taïi cuûa doanh nghieäp phaùt sinh töø caùc giao dòch vaø söï kieän ñaõ qua maø doanh nghieäp phaûi thanh toaùn töø caùc nguoàn löïc cuûa mình.
c/ Voán chuû sôû höõu: Laø giaù trò voán cuûa doanh nghieäp, ñöôïc tính baèng soá cheânh leäch giöõa giaù trò Taøi saûn cuûa doanh nghieäp tröø (-) Nôï phaûi traû.
19. Khi xaùc ñònh caùc khoaûn muïc trong caùc yeáu toá cuûa baùo caùo taøi chính phaûi chuù yù ñeán hình thöùc sôû höõu vaø noäi dung kinh teá cuûa chuùng. Trong moät soá tröôøng hôïp, taøi saûn khoâng thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa doanh nghieäp nhöng caên cöù vaøo noäi dung kinh teá cuûa taøi saûn thì ñöôïc phaûn aûnh trong caùc yeáu toá cuûa baùo caùo taøi chính. Ví duï, tröôøng hôïp thueâ taøi chính, hình thöùc vaø noäi dung kinh teá laø vieäc doanh nghieäp ñi thueâ thu ñöôïc lôïi ích kinh teá töø vieäc söû duïng taøi saûn thueâ ñoái vôùi phaàn lôùn thôøi gian söû duïng höõu ích cuûa taøi saûn, ñoåi laïi doanh nghieäp ñi thueâ coù nghóa vuï phaûi traû moät khoaûn tieàn xaáp xæ vôùi giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn vaø caùc chi phí taøi chính coù lieân quan. Nghieäp vuï thueâ taøi chính laøm phaùt sinh khoaûn muïc "Taøi saûn" vaø khoaûn muïc "Nôï phaûi traû" trong Baûng caân ñoái keá toaùn cuûa doanh nghieäp ñi thueâ.
Taøi saûn
20. Lôïi ích kinh teá trong töông lai cuûa moät taøi saûn laø tieàm naêng laøm taêng nguoàn tieàn vaø caùc khoaûn töông ñöông tieàn cuûa doanh nghieäp hoaëc laøm giaûm bôùt caùc khoaûn tieàn maø doanh nghieäp phaûi chi ra.
21. Lôïi ích kinh teá trong töông lai cuûa moät taøi saûn ñöôïc theå hieän trong caùc tröôøng hôïp, nhö:
a/ Ñöôïc söû duïng moät caùch ñôn leû hoaëc keát hôïp vôùi caùc taøi saûn khaùc trong saûn xuaát saûn phaåm ñeå baùn hay cung caáp dòch vuï cho khaùch haøng;
b/ Ñeå baùn hoaëc trao ñoåi laáy taøi saûn khaùc;
c/ Ñeå thanh toaùn caùc khoaûn nôï phaûi traû;
d/ Ñeå phaân phoái cho caùc chuû sôû höõu doanh nghieäp.
22. Taøi saûn ñöôïc bieåu hieän döôùi hình thaùi vaät chaát nhö nhaø xöôûng, maùy moùc, thieát bò, vaät tö, haøng hoaù hoaëc khoâng theå hieän döôùi hình thaùi vaät chaát nhö baûn quyeàn, baèng saùng cheá nhöng phaûi thu ñöôïc lôïi ích kinh teá trong töông lai vaø thuoäc quyeàn kieåm soaùt cuûa doanh nghieäp.
23. Taøi saûn cuûa doanh nghieäp coøn bao goàm caùc taøi saûn khoâng thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa doanh nghieäp nhöng doanh nghieäp kieåm soaùt ñöôïc vaø thu ñöôïc lôïi ích kinh teá trong töông lai, nhö taøi saûn thueâ taøi chính; hoaëc coù nhöõng taøi saûn thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa doanh nghieäp vaø thu ñöôïc lôïi ích kinh teá trong töông lai nhöng coù theå khoâng kieåm soaùt ñöôïc veà maët phaùp lyù, nhö bí quyeát kyõ thuaät thu ñöôïc töø hoaït ñoäng trieån khai coù theå thoûa maõn caùc ñieàu kieän trong ñònh nghóa veà taøi saûn khi caùc bí quyeát ñoù coøn giöõ ñöôïc bí maät vaø doanh nghieäp coøn thu ñöôïc lôïi ích kinh teá.
24. Taøi saûn cuûa doanh nghieäp ñöôïc hình thaønh töø caùc giao dòch hoaëc caùc söï kieän ñaõ qua, nhö goùp voán, mua saém, töï saûn xuaát, ñöôïc caáp, ñöôïc bieáu taëng. Caùc giao dòch hoaëc caùc söï kieän döï kieán seõ phaùt sinh trong töông lai khoâng laøm taêng taøi saûn.
25. Thoâng thöôøng khi caùc khoaûn chi phí phaùt sinh seõ taïo ra taøi saûn. Ñoái vôùi caùc khoaûn chi phí khoâng taïo ra lôïi ích kinh teá trong töông lai thì khoâng taïo ra taøi saûn; Hoaëc coù tröôøng hôïp khoâng phaùt sinh chi phí nhöng vaãn taïo ra taøi saûn, nhö voán goùp, taøi saûn ñöôïc caáp, ñöôïc bieáu taëng.
Nôï phaûi traû
26. Nôï phaûi traû xaùc ñònh nghóa vuï hieän taïi cuûa doanh nghieäp khi doanh nghieäp nhaän veà moät taøi saûn, tham gia moät cam keát hoaëc phaùt sinh caùc nghóa vuï phaùp lyù.
27. Vieäc thanh toaùn caùc nghóa vuï hieän taïi coù theå ñöôïc thöïc hieän baèng nhieàu caùch, nhö:
a/ Traû baèng tieàn;
b/ Traû baèng taøi saûn khaùc;
c/ Cung caáp dòch vuï;
d/ Thay theá nghóa vuï naøy baèng nghóa vuï khaùc;
ñ/ Chuyeån ñoåi nghóa vuï nôï phaûi traû thaønh voán chuû sôû höõu.
28. Nôï phaûi traû phaùt sinh töø caùc giao dòch vaø söï kieän ñaõ qua, nhö mua haøng hoaù chöa traû tieàn, söû duïng dòch vuï chöa thanh toaùn, vay nôï, cam keát baûo haønh haøng hoaù, cam keát nghóa vuï hôïp ñoàng, phaûi traû nhaân vieân, thueá phaûi noäp, phaûi traû khaùc.
Voán chuû sôû höõu
29. Voán chuû sôû höõu ñöôïc phaûn aûnh trong Baûng caân ñoái keá toaùn, goàm: voán cuûa caùc nhaø ñaàu tö, thaëng dö voán coå phaàn, lôïi nhuaän giöõ laïi, caùc quyõ, lôïi nhuaän chöa phaân phoái, cheânh leäch tyû giaù vaø cheânh leäch ñaùnh giaù laïi taøi saûn.
a/ Voán cuûa caùc nhaø ñaàu tö coù theå laø voán cuûa chuû doanh nghieäp, voán goùp, voán coå phaàn, voán Nhaø nöôùc;
b/ Thaëng dö voán coå phaàn laø cheânh leäch giöõa meänh giaù coå phieáu vôùi giaù thöïc teá phaùt haønh;
c/ Lôïi nhuaän giöõ laïi laø lôïi nhuaän sau thueá giöõ laïi ñeå tích luyõ boå sung voán;
d/ Caùc quyõ nhö quyõ döï tröõ, quyõ döï phoøng, quyõ ñaàu tö phaùt trieån;
ñ/ Lôïi nhuaän chöa phaân phoái laø lôïi nhuaän sau thueá chöa chia cho chuû sôû höõu hoaëc chöa trích laäp caùc quyõ;
e/ Cheânh leäch tyû giaù, goàm:
+ Cheânh leäch tyû giaù phaùt sinh trong quaù trình ñaàu tö xaây döïng;
+ Cheânh leäch tyû giaù phaùt sinh khi doanh nghieäp ôû trong nöôùc hôïp nhaát baùo caùo taøi chính cuûa caùc hoaït ñoäng ôû nöôùc ngoaøi söû duïng ñôn vò tieàn teä keá toaùn khaùc vôùi ñôn vò tieàn teä keá toaùn cuûa doanh nghieäp baùo caùo.
g/ Cheânh leäch ñaùnh giaù laïi taøi saûn laø cheânh leäch giöõa giaù trò ghi soå cuûa taøi saûn vôùi giaù trò ñaùnh giaù laïi taøi saûn khi coù quyeát ñònh cuûa Nhaø nöôùc, hoaëc khi ñöa taøi saûn ñi goùp voán lieân doanh, coå phaàn.
Tình hình kinh doanh
30. Lôïi nhuaän laø thöôùc ño keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Caùc yeáu toá lieân quan tröïc tieáp ñeán vieäc xaùc ñònh lôïi nhuaän laø Doanh thu, thu nhaäp khaùc vaø Chi phí. Doanh thu, thu nhaäp khaùc, Chi phí vaø Lôïi nhuaän laø caùc chæ tieâu phaûn aùnh tình hình kinh doanh cuûa doanh nghieäp.
31. Caùc yeáu toá Doanh thu, thu nhaäp khaùc vaø Chi phí ñöôïc ñònh nghóa nhö sau:
a/ Doanh thu vaø thu nhaäp khaùc: Laø toång giaù trò caùc lôïi ích kinh teá doanh nghieäp thu ñöôïc trong kyø keá toaùn, phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh thoâng thöôøng vaø caùc hoaït ñoäng khaùc cuûa doanh nghieäp, goùp phaàn laøm taêng voán chuû sôû höõu, khoâng bao goàm khoaûn goùp voán cuûa coå ñoâng hoaëc chuû sôû höõu.
b/ Chi phí: Laø toång giaù trò caùc khoaûn laøm giaûm lôïi ích kinh teá trong kyø keá toaùn döôùi hình thöùc caùc khoaûn tieàn chi ra, caùc khoaûn khaáu tröø taøi saûn hoaëc phaùt sinh caùc khoaûn nôï daãn ñeán laøm giaûm voán chuû sôû höõu, khoâng bao goàm khoaûn phaân phoái cho coå ñoâng hoaëc chuû sôû höõu.
32. Doanh thu, thu nhaäp khaùc vaø chi phí ñöôïc trình baøy trong Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh ñeå cung caáp thoâng tin cho vieäc ñaùnh giaù naêng löïc cuûa doanh nghieäp trong vieäc taïo ra caùc nguoàn tieàn vaø caùc khoaûn töông ñöông tieàn trong töông lai.
33. Caùc yeáu toá doanh thu, thu nhaäp khaùc vaø chi phí coù theå trình baøy theo nhieàu caùch trong baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh ñeå trình baøy tình hình kinh doanh cuûa doanh nghieäp, nhö: Doanh thu, chi phí vaø lôïi nhuaän cuûa hoaït ñoäng kinh doanh thoâng thöôøng vaø hoaït ñoäng khaùc.
Doanh thu vaø Thu nhaäp khaùc
34. Doanh thu phaùt sinh trong quaù trình hoaït ñoäng kinh doanh thoâng thöôøng cuûa doanh nghieäp vaø thöôøng bao goàm: Doanh thu baùn haøng, doanh thu cung caáp dòch vuï, tieàn laõi, tieàn baûn quyeàn, coå töùc vaø lôïi nhuaän ñöôïc chia...
35. Thu nhaäp khaùc bao goàm caùc khoaûn thu nhaäp phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng ngoaøi caùc hoaït ñoäng taïo ra doanh thu, nhö: thu töø thanh lyù, nhöôïng baùn taøi saûn coá ñònh, thu tieàn phaït khaùch haøng do vi phaïm hôïp ñoàng,...
Chi phí
36. Chi phí bao goàm caùc chi phí saûn xuaát, kinh doanh phaùt sinh trong quaù trình hoaït ñoäng kinh doanh thoâng thöôøng cuûa doanh nghieäp vaø caùc chi phí khaùc.
37. Chi phí saûn xuaát, kinh doanh phaùt sinh trong quaù trình hoaït ñoäng kinh doanh thoâng thöôøng cuûa doanh nghieäp, nhö: giaù voán haøng baùn, chi phí baùn haøng, chi phí quaûn lyù doanh nghieäp, chi phí laõi tieàn vay, vaø nhöõng chi phí lieân quan ñeán hoaït ñoäng cho caùc beân khaùc söû duïng taøi saûn sinh ra lôïi töùc, tieàn baûn quyeàn,... Nhöõng chi phí naøy phaùt sinh döôùi daïng tieàn vaø caùc khoaûn töông ñöông tieàn, haøng toàn kho, khaáu hao maùy moùc, thieát bò.
38. Chi phí khaùc bao goàm caùc chi phí ngoaøi caùc chi phí saûn xuaát, kinh doanh phaùt sinh trong quaù trình hoaït ñoäng kinh doanh thoâng thöôøng cuûa doanh nghieäp, nhö: chi phí veà thanh lyù, nhöôïng baùn taøi saûn coá ñònh, caùc khoaûn tieàn bò khaùch haøng phaït do vi phaïm hôïp ñoàng,...
ghi nhaän caùc yeáu toá cuûa baùo caùo taøi chính
39. Baùo caùo taøi chính phaûi ghi nhaän caùc yeáu toá veà tình hình taøi chính vaø tình hình kinh doanh cuûa doanh nghieäp; trong caùc yeáu toá ñoù phaûi ñöôïc ghi nhaän theo töøng khoaûn muïc. Moät khoaûn muïc ñöôïc ghi nhaän trong baùo caùo taøi chính khi thoaû maõn caû hai tieâu chuaån:
a/ Chaéc chaén thu ñöôïc lôïi ích kinh teá hoaëc laøm giaûm lôïi ích kinh teá trong töông lai;
b/ Khoaûn muïc ñoù coù giaù trò vaø xaùc ñònh ñöôïc giaù trò moät caùch ñaùng tin caäy.
Ghi nhaän taøi saûn
40. Taøi saûn ñöôïc ghi nhaän trong Baûng caân ñoái keá toaùn khi doanh nghieäp coù khaû naêng chaéc chaén thu ñöôïc lôïi ích kinh teá trong töông lai vaø giaù trò cuûa taøi saûn ñoù ñöôïc xaùc ñònh moät caùch ñaùng tin caäy.
41. Taøi saûn khoâng ñöôïc ghi nhaän trong Baûng caân ñoái keá toaùn khi caùc chi phí boû ra khoâng chaéc chaén seõ mang laïi lôïi ích kinh teá trong töông lai cho doanh nghieäp thì caùc chi phí ñoù ñöôïc ghi nhaän ngay vaøo Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh khi phaùt sinh.
Ghi nhaän nôï phaûi traû
42. Nôï phaûi traû ñöôïc ghi nhaän trong Baûng caân ñoái keá toaùn khi coù ñuû ñieàu kieän chaéc chaén laø doanh nghieäp seõ phaûi duøng moät löôïng tieàn chi ra ñeå trang traûi cho nhöõng nghóa vuï hieän taïi maø doanh nghieäp phaûi thanh toaùn, vaø khoaûn nôï phaûi traû ñoù phaûi xaùc ñònh ñöôïc moät caùch ñaùng tin caäy.
Ghi nhaän doanh thu vaø thu nhaäp khaùc
43. Doanh thu vaø thu nhaäp khaùc ñöôïc ghi nhaän trong Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh khi thu ñöôïc lôïi ích kinh teá trong töông lai coù lieân quan tôùi söï gia taêng veà taøi saûn hoaëc giaûm bôùt nôï phaûi traû vaø giaù trò gia taêng ñoù phaûi xaùc ñònh ñöôïc moät caùch ñaùng tin caäy.
Ghi nhaän chi phí
44. Chi phí saûn xuaát, kinh doanh vaø chi phí khaùc ñöôïc ghi nhaän trong Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh khi caùc khoaûn chi phí naøy laøm giaûm bôùt lôïi ích kinh teá trong töông lai coù lieân quan ñeán vieäc giaûm bôùt taøi saûn hoaëc taêng nôï phaûi traû vaø chi phí naøy phaûi xaùc ñònh ñöôïc moät caùch ñaùng tin caäy.
45. Caùc chi phí ñöôïc ghi nhaän trong Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh phaûi tuaân thuû nguyeân taéc phuø hôïp giöõa doanh thu vaø chi phí.
46. Khi lôïi ích kinh teá döï kieán thu ñöôïc trong nhieàu kyø keá toaùn coù lieân quan ñeán doanh thu vaø thu nhaäp khaùc ñöôïc xaùc ñònh moät caùch giaùn tieáp thì caùc chi phí lieân quan ñöôïc ghi nhaän trong Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh treân cô sôû phaân boå theo heä thoáng hoaëc theo tyû leä.
47. Moät khoaûn chi phí ñöôïc ghi nhaän ngay vaøo Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh trong kyø khi chi phí ñoù khoâng ñem laïi lôïi ích kinh teá trong caùc kyø sau.
*
* *
